Đức
Lêô XIII tên thật là Vincenzo Gioacchino Pecci, sinh ngày 2-3-1810 tại
Carpinêtô – Anagni, vùng Latium. Là Tổng Giám mục của Pérouse và được bầu làm
Giáo hoàng ngày 20-2, đăng quang ngày 3-3-1878.
Tình
hình chính trị xã hội sau giáo triều của đức Piô IX rất khó khăn. Trải qua một
thiên niên kỷ, giờ đây Giáo hoàng Roma mất hết mọi quyền hành thế tục, ảnh
hưởng của giáo triều Roma đối với thế giới. Đứng trước hoàn cảnh như thế, cần
phải suy xét lại chức vụ, quyền bính và ảnh hưởng của Giáo hoàng cũng như của
Giáo hội trong lãnh vực chính trị và xã hội, cụ thể cần phải nối lại liên lạc
với dân chúng và nước Ý mà đức Piô IX đã cắt đứt. Do đó, ngay khi lên ngôi Giáo
hoàng, ngài đã ban phép lành Tòa thánh cho dân chúng, không từ hành lang bên
ngoài phòng Giáo hoàng như thường lệ, mà từ bên trong Đền thờ Thánh Phêrô.
Trong cách ứng xử, ngài vẫn giữ thái độ cứng rắn và chống đối chính quyền Ý,
cấm không cho người Công giáo tham dự vào các hoạt dộng chính trị và dân sự của
quốc gia. Ngài vẫn nuôi tham vọng khôi phục lại sự huy hoàng cho Giáo hội như
xưa, nhắm đến việc lấy lại uy tín, quyền lực, sứ mạng cứu thế của Giáo hội đối
với thế giới và nhiệm vụ lãnh đạo tinh thần của Giáo hoàng là nhiệm vụ mà Chúa
Giêsu đã trao phó cho ngài.
Năm
1879, ngài ban hành thông điệp Aeterni Patris, nhằm phục hưng các trường Công
giáo và nền triết học của Thánh Tôma. Tháng 4-1884, với Thông điệp Hummanum
Genus, ngài tái xác định việc các vị tiền nhiệm đã lên án Hội Tam điểm. Các
hoạt động của ngài rất đa dạng, nhờ tương quan rộng khắp, ngài hiểu biết hơn những
vấn đề mới mẻ của các dân tộc, giới công nhân, thợ thuyền đang sống trong xã
hội tân tiến, kỹ nghệ, hậu cách mạng và sau trào lưu tự do. Ngày 15-5-1891,
ngài ban hành Thông điệp Rerum Novarum (Tân sự), một thông điệp về xã hội theo
tinh thần Phúc Âm rất quan trọng.
Đối
với vấn đề hành chánh và luật lệ, ngài đã trao nhiệm vụ cho đức ông Gaspari lo
soạn lại Giáo luật, cuối cùng thành quả là Bộ Giáo luật năm 1917 được công bố
dưới thời Đức Giáo Hoàng Piô X. Ngài qua đời ngày 20-7-1903.